Η βελόνα πέφτει στον δίσκο. Ένα απαλό σφύριγμα ακούγεται από τα ηχεία σας. Στιγμές μετά, η μουσική γεμίζει το δωμάτιο, πιο πλούσια και πιο ζεστή από ποτέ. Οι λάτρεις της μουσικής απολαμβάνουν αυτό το τελετουργικό εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν μπορούν όλοι να απαντήσουν στην ερώτηση: «Πώς φτιάχνονται οι δίσκοι βινυλίου;».
Το 1877, ο Τόμας Έντισον άλλαξε τη μοίρα της μουσικής όταν εφηύρε τον φωνογράφο, την πρώτη συσκευή που μπορούσε να καταγράψει ηχογραφημένη μουσική. Την αποκάλεσε μάλιστα την αγαπημένη του εφεύρεση. «Μου αρέσει περισσότερο ο φωνογράφος … επειδή αγαπώ τη μουσική», δήλωσε ο Έντισον στον B.C. Forbes το 1921. Η εφεύρεση του Έντισον οδήγησε στη δημιουργία του γραμμοφώνου και το 1931, η RCA Victor λάνσαρε τον δίσκο βινυλίου όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Fast forward στον 21ο αιώνα – 41,7 εκατομμύρια δίσκοι βινυλίου πωλήθηκαν μόνο το 2021. Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία είναι σχεδόν 100 ετών, τα εργοστάσια πρεσαρίσματος δίσκων εξακολουθούν να χρησιμοποιούν την ίδια παραδοσιακή διαδικασία -και συχνά τα ίδια ακριβώς μηχανήματα- για την παραγωγή δίσκων βινυλίου, όπως έκαναν τη δεκαετία του 1960.
Βήμα 1: Ηχογράφηση
Η διαδικασία μέχρι τον τελικό δίσκο βινυλίου ξεκινά σε ένα μουσικό στούντιο, όπου οι αγαπημένοι σας μουσικοί ηχογραφούν τα άλμπουμ και τα σινγκλ τους. Η σύγχρονη ηχογράφηση είναι η διαδικασία καταγραφής του αναλογικού ήχου -των ακατέργαστων ηχητικών κυμάτων της μουσικής- και η μετατροπή τους σε ψηφιακά αρχεία ήχου. Συνήθως, τα στούντιο σήμερα επικεντρώνονται στην ψηφιακή ηχογράφηση, αλλά μερικές φορές τα συγκροτήματα εξακολουθούν να προτιμούν να ηχογραφούν απευθείας σε αναλογική, μαγνητική ταινία.
Αν και είναι σπάνιο στις μέρες μας -για την ακρίβεια, από τη δεκαετία του 1950-, ορισμένα στούντιο ειδικεύονται στην πλήρως αναλογική ηχογράφηση, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες να ηχογραφούν απευθείας σε έναν τόρνο κοπής βινυλίου. Εκεί γεννήθηκε η φράση «κόβοντας έναν δίσκο».
Βήμα 2: Μίξη και mastering
Όταν οι καλλιτέχνες ολοκληρώσουν την ηχογράφηση, τα tracks αποστέλλονται σε ηχολήπτες για μίξη και mastering. Η μίξη περιλαμβάνει προσαρμογή της αρχικής, ακατέργαστης εγγραφής για να εξασφαλιστεί ότι ζωντανεύει το όραμα των καλλιτεχνών. Για να επιτευχθεί μια ισορροπημένη μίξη, οι ηχολήπτες ρυθμίζουν κάθε ηχητικό όργανο και φωνητική λήψη. Όταν οι καλλιτέχνες είναι ικανοποιημένοι με τον ήχο, οι μίξεις παραδίδονται σε έναν mastering engineer που βάζει τις τελευταίες πινελιές.
Αυτό είναι το σημείο στο οποίο η διαδικασία αλλάζει για το βινύλιο σε σχέση με τις ψηφιακές ηχογραφήσεις και τα CD. Οι μηχανικοί του mastering χρησιμοποιούν ένα σύνολο εργαλείων για να βελτιστοποιήσουν τον ήχο κάθε μίξης, συμπεριλαμβανομένης της ισοστάθμισης (EQ), της συμπίεσης, του περιορισμού και του κορεσμού. Όταν ένα συγκρότημα θέλει να κυκλοφορήσει έναν δίσκο σε βινύλιο, ο μηχανικός mastering χρησιμοποιεί ειδικές τεχνικές επεξεργασίας ήχου για να διασφαλίσει ότι οι κύριες (master) ηχογραφήσεις ακούγονται τέλεια σε δίσκους βινυλίου – οι οποίοι προσφέρουν διαφορετικό δυναμικό εύρος από τις ψηφιακές μορφές. Αν οι μπάντες δεν πάρουν ένα ειδικό master βινυλίου παράλληλα με ένα ψηφιακό master, το βινύλιο που θα προκύψει είναι πιθανό να είναι παραμορφωμένο.
Βήμα 3: Κοπή του Master Δίσκου
Πριν από την κατασκευή των τελικών δίσκων βινυλίου, οι master ηχογραφήσεις κόβονται χρησιμοποιώντας έναν τόρνο κοπής — ένα ειδικό μηχάνημα που χαράζει προηχογραφημένη μουσική σε κενούς master δίσκους.
Όπως οι δίσκοι βινυλίου, οι master δίσκοι έχουν αυλακώσεις που περιέχουν τον ηχογραφημένο ήχο. Ωστόσο, οι master δίσκοι κατασκευάζονται από αλουμίνιο ή χαλκό με επικάλυψη βερνικιού. Όταν χρησιμοποιείται χαλκός, αυτό το ονομάζουμε Direct Metal Mastering (DMM) – μια παρόμοια διαδικασία που παράγει ευκρινέστερο ήχο και ακριβέστερο πρεσάρισμα βινυλίου.
Οι ηχολήπτες και οι μηχανικοί φορούν αντιστατικά ρούχα και μεταξωτά γάντια κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κοπής για να αποτρέψουν τα σωματίδια και τα δακτυλικά αποτυπώματα από το να αμαυρώσουν τον master δίσκο. Ακόμα και η παραμικρή κουκκίδα σκόνης μπορεί να καταστρέψει τον ήχο μιας ολόκληρης παρτίδας δίσκων βινυλίου.
Όταν ο μηχανικός αρχίζει την κοπή, μια ειδική γραφίδα (ή βελόνα) κόβει την master εγγραφή στην επιφάνεια του δίσκου. Οι μηχανικοί κοπής παρακολουθούν στενά τη γραφίδα και ελέγχουν συνεχώς τα επίπεδα του ήχου για να βεβαιωθούν ότι το αυλάκι έχει κοπεί σωστά. Διαφορετικά, οι δίσκοι βινυλίου θα έχουν ατέλειες.
Αφού κοπούν οι αυλακώσεις, ο master δίσκος ελέγχεται για ελαττώματα, παίρνει σειριακό αριθμό και υπογράφεται από τον μηχανικό πριν το επόμενο βήμα.
Βήμα 4: Κατασκευή του Stamper
Το επόμενο βήμα στη διαδικασία δημιουργίας δίσκων βινυλίου είναι η κατασκευή stampers. Φανταστείτε τα σαν εκμαγεία, με τα οποία γίνεται το πρεσάρισμα του αυλακιού της master ηχογράφησης σε κενούς δίσκους βινυλίου— το εμβληματικό μέσο που γνωρίζετε και αγαπάτε.
Αρχικά, οι master δίσκοι επικαλύπτονται με υγρό ασήμι, βυθίζονται σε μεγάλες δεξαμενές καθαρού νικελίου και φορτίζονται ηλεκτρομαγνητικά. Αυτό το βήμα, γνωστό ως ηλεκτρολυτική επιμετάλλωση (electroplating), γίνεται ειδικά για την κατασκευή stampers από νιτρολακκαρισμένους (με ειδικό) βερνίκι master δίσκους. Οι master δίσκοι από χαλκό που κόβονται μέσω Direct Metal Mastering δεν χρειάζεται να ηλεκτρολυθούν για την δημιουργία των stampers.
Αφού επιμεταλλωθούν, οι δίσκοι περνούν από ένα ηλεκτρισμένο υγρό, γεμάτο με διαλυμένο νικέλιο. Το νικέλιο γεμίζει τις αυλακώσεις της ασημένιας πλευράς του master δίσκου. Όταν οι δίσκοι αφαιρούνται από το υγρό, οι μηχανικοί διαχωρίζουν το μεταλλικό στρώμα – ένα είδωλο του αρχικού master δίσκου.
Το διαχωρισμένο στρώμα είναι το stamper για την εκτύπωση, το “πρεσάρισμα” νέων δίσκων βινυλίου. Κατά μέσο όρο, τα stampers παράγουν περίπου 1500 δίσκους βινυλίου, οπότε οι πρέσες βινυλίου μεγαλύτερου όγκου μπορεί να χρειάζονται πολλά stampers ώστε να ολοκληρωθεί μια πλήρης παραγωγή.
Στο τέλος, ο μηχανικός κόβει τυχόν πλεονάζον μέταλλο και ανοίγει μια τρύπα στο κέντρο του stamper. Αφού το stamper είναι έτοιμο, τα αυτοκόλλητα δίσκων προετοιμάζονται για τοποθέτηση στη νέα παρτίδα δίσκων βινυλίου.
Βήμα 5: Πρεσάρισμα των δίσκων βινυλίου
Εδώ είναι το σημείο που ξεκινά η πραγματική κατασκευή των δίσκων βινυλίου. Με τη δημιουργία του stamper και τις εκτυπωμένες ετικέτες έτοιμες, το βινύλιο είναι επιτέλους έτοιμο για πρεσάρισμα.
Αρχικά, σφαιρίδια PVC τροφοδοτούνται σε μια χοάνη, η οποία τα μεταφέρει σε έναν εξωθητή, που τα διαμορφώνει σε μικρούς κυκλικούς δίσκους, γνωστούς ως “μπισκότα βινυλίου” (vinyl biscuits). Με τις ετικέτες των δίσκων στη θέση τους, οι σφραγιστές πιέζουν τα “μπισκότα βινυλίου” κάτω από τεράστια θερμότητα και πίεση.
Μαζί, η θερμότητα και η πίεση διαμορφώνουν το βινύλιο σε σχήμα, πιέζοντας την master εγγραφή -το αυλάκι- στην επιφάνεια του βινυλίου.
Αφού οι δίσκοι πρεσαριστούν στο σωστό σχήμα, οι μηχανικοί κόβουν τις άκρες και τους αφήνουν να κρυώσουν. Η συσκευασία των δίσκων χωρίς να κρυώσουν μπορεί να τους προκαλέσει στρέβλωση.
Το μαύρο είναι το πιο συνηθισμένο χρώμα για τους δίσκους βινυλίου, αλλά οι επιλογές για τα χρώματα είναι ουσιαστικά απεριόριστες.
Βήμα 6: Τελική Επιθεώρηση και Έλεγχος Ποιότητας
Σε αντίθεση με την παραγωγή CD ή την ψηφιακή κυκλοφορία ενός άλμπουμ, οι δίσκοι βινυλίου έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες για λάθη. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό κάθε δημιουργία βινυλίου να ελέγχεται σχολαστικά πριν σταλεί για ευρεία διανομή. Εκτός από τους εσωτερικούς ελέγχους στο εργοστάσιο πρεσαρίσματος δίσκων, αποστέλλονται δοκιμαστικά βινύλια στον καλλιτέχνη, στην εταιρεία δίσκων και σε άλλους ειδικούς, για έλεγχο.
Οι παραλήπτες των δοκιμαστικών δίσκων βινυλίου ακούν προσεκτικά και ακολουθούν έναν κατάλογο ελέγχου -που συνήθως παρέχεται από το εργοστάσιο πρεσαρίσματος- ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δίσκοι είναι έτοιμοι για πλήρη και μαζική παραγωγή.
Ελέγχουν για μικρά “χτυπήματα” κατά την αναπαραγωγή (γνωστά και ως pops), τσεκάρουν για τυχόν παραμορφώσεις στον ήχο, ακόμα κι αν είναι όλα τα τραγούδια στον δίσκο, αν είναι στη σωστή σειρά, αν η tracklist ταιριάζει με τα αυτοκόλλητα του δίσκου και το artwork (εξώφυλλο-οπισθόφυλλο) κλπ.
Μετά την έγκριση των δοκιμαστικών δίσκων, το εργοστάσιο βινυλίου αρχίζει τη μαζική παραγωγή. Μπορεί να χρειαστούν από μερικές εβδομάδες έως αρκετούς μήνες για να είναι έτοιμοι όλοι οι δίσκοι για διανομή – όλα εξαρτώνται από τη δυναμικότητα και τον φόρτο εργασίας του εργοστασίου πρεσαρίσματος. Αφού ολοκληρωθεί η παραγωγή, οι δίσκοι παραδίδονται στον διανομέα, ο οποίος είναι συνήθως η δισκογραφική εταιρεία ή ο καλλιτέχνης. Το μόνο που απομένει είναι να σταλούν στο αγαπημένο σας vinyl store!