Οι δίσκοι γραμμοφώνου, με ιστορία άνω των 70 ετών, έχουν επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας την αγαπημένη επιλογή για τους λάτρεις του αναλογικού ήχου. Παρά την ψηφιακή επανάσταση, το βινύλιο εξακολουθεί να γοητεύει τους μουσικόφιλους. Αυτοί οι δίσκοι δεν είναι απλά μέσα αναπαραγωγής μουσικής· προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία ακρόασης που συνδυάζει την απτική αίσθηση του εξωφύλλου, την τελετουργία του να τοποθετούμε τη βελόνα και την απόλαυση του ζεστού, πλούσιου ήχου που παράγουν. Από τα κλασικά LPs μέχρι τα σπάνια picture discs, οι δίσκοι γραμμοφώνου έρχονται σε διάφορα μεγέθη, ταχύτητες και μορφές, το καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά και την ιστορία του.
Ας δούμε αναλυτικότερα τους διάφορους τύπους δίσκων γραμμοφώνου:
- 12-ιντσοι LP (Long Play): Οι πιο διαδεδομένοι δίσκοι, με διάμετρο 30 εκατοστών. Περιστρέφονται στις 33 1/3 στροφές ανά λεπτό (RPM) και συνήθως περιέχουν περίπου 22 λεπτά μουσικής ανά πλευρά. Αποτελούν την τυπική μορφή για ολοκληρωμένα άλμπουμ.
- 7-ιντσα Singles – 45ρια: Γνωστά και ως “45άρια”, λόγω της ταχύτητας περιστροφής τους στις 45 RPM. Έχουν διάμετρο 17,5 εκατοστά και συνήθως περιέχουν ένα τραγούδι σε κάθε πλευρά. Ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή για την κυκλοφορία επιτυχιών (hits).
- 10-ιντσοι LP: Λιγότερο συνηθισμένοι από τους 12-ιντσους, αλλά ακόμα σε χρήση. Περιστρέφονται συνήθως στις 33 1/3 RPM (αλλά και στις 45 RPM) και προσφέρουν έναν ενδιάμεσο χρόνο αναπαραγωγής μεταξύ των 7-ιντσων και των 12-ιντσων LP, και χρησιμοποιούνται για EPs (extended plays) και μερικά παλαιότερα άλμπουμ.
- 12-ιντσα Singles: Περιστρέφονται στις 45 RPM και είναι δημοφιλή στη dance μουσική και για remixes. Προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ήχου λόγω των πιο “απλωμένων” αυλακώσεων.
- EP (Extended Play): Συνήθως 7-ιντσοι (ή και 10-ιντσοι κάποιες φορές) δίσκοι που περιστρέφονται στις 33 1/3 ή 45 RPM. Περιέχουν περισσότερη μουσική από ένα single αλλά λιγότερη από ένα πλήρες άλμπουμ.
- Δίσκοι 78 RPM: Παλαιότερος τύπος δίσκων που χρησιμοποιήθηκε ευρέως μέχρι τη δεκαετία του 1950. Συνήθως 10 ιντσών, αλλά υπήρχαν και εκδόσεις 12 ιντσών. Κατασκευάζονταν από πιο σκληρό υλικό (shellac, ένας τύπος ρητίνης) και είχαν μικρότερο χρόνο αναπαραγωγής.
- Picture Discs: Δίσκοι με εικόνες ή γραφικά ενσωματωμένα στην επιφάνειά τους. Αποτελούν συλλεκτικά αντικείμενα, αν και συχνά η ποιότητα ήχου είναι ελαφρώς υποδεέστερη των κανονικών, απλών δίσκων.
- Colored Vinyls: Βινύλια σε διάφορα χρώματα εκτός του κλασικού μαύρου. Συχνά κυκλοφορούν ως περιορισμένες εκδόσεις και είναι περιζήτητα από συλλέκτες.
- Shaped Records: Δίσκοι με μη κυκλικό σχήμα, συχνά κομμένοι σε μορφές σχετικές με το περιεχόμενο της μουσικής. Συχνά χρησιμοποιούνται για ειδικές κυκλοφορίες ή διαφημιστικά releases. Είναι συλλεκτικοί και σπάνιοι, και συνήθως 7-ιντσοι ή 10-ιντσοι.
- Flexi Discs: Λεπτοί, εύκαμπτοι δίσκοι, συχνά από πλαστικό. Χρησιμοποιούνταν κυρίως για προωθητικούς σκοπούς, συχνά ως ένθετα σε περιοδικά και εφημερίδες ως δώρο.
- Quadraphonic Records: Δίσκοι σχεδιασμένοι για τετραφωνική αναπαραγωγή, μια πρώιμη μορφή surround ήχου που είχε σύντομη διάρκεια ζωής τη δεκαετία του 1970.