Τί μουσική ακούς;
Η μουσική παίζει τεράστιο ρόλο στη ζωή μας. Μεγαλύτερο πολλές φορές από ότι μπορούμε να φανταστούμε. Έχει τη δύναμη να επηρεάσει το πως νιώθουμε αλλά και το πως μας βλέπουν οι άλλοι. Όταν είμαστε μικροί επηρεαζόμαστε από τη μουσική μου ακούνε οι γονείς μας. Αργότερα υιοθετούμε τη mainstream μουσική που ακούνε οι συμμαθητές μας. Το πως διαμορφώνεται το γούστο μας στη μουσική όταν είμαστε ενήλικες εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που θα συζητήσουμε παρακάτω.
Σε όλους έχει γίνει και όλοι έχουμε κάνει την ερώτηση “τί μουσική ακούς;”. Συχνά όμως η απάντηση είναι παραπλανητική. “Ακούω τα πάντα”. Επομένως, είσαι το ίδιο ευχαριστημένος με το να ακούσεις Black Sabbath και το ίδιο με το να ακούσεις Shostakovich. Δεν νομίζω. Διότι όταν λέω τί μουσική ακούς, δεν εννοώ τί δέχεσαι να ακούσεις όταν βρίσκεσαι στο πέμπτο ποτό στο club. Εννοώ τί επιλέγεις να ακούσεις στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, τί παίζει στα ακουστικά σου όταν θέλεις να αποφύγεις την ανθρώπινη επαφή στο μετρό.
Και αμφιβάλλω ότι η απάντηση σε αυτό είναι τα πάντα.
Ίσως να μην σε νοιάζει αρκετά το να μοιραστείς την απάντηση. Μπορεί να ντρέπεσαι. Μπορεί να μην θεωρείς τον εαυτό σου μουσικόφιλο. Ωστόσο το τί ακούς λέει πολλά για το ποιός είσαι. Άσε το δείξε μου το φίλο σου, πες μου τί μουσική ακούς.
Το “ακούω τα πάντα” είναι κάτι που πάντα με ενοχλούσε.
Για μένα υποδηλώνει δύο πράγματα. Ή βαριέσαι ή είσαι βαρετός. Σε ποιά κατηγορία προτιμάς να ανήκεις; Είτε δεν μπορείς να μπεις στον κόπο να δώσεις μια ενδιαφέρουσα και ειλικρινή απάντηση, είτε δεν έχεις προσωπικότητα. Ακούγεται λίγο σκληρό αλλά όπως έχω ανακαλύψει είναι αλήθεια. Πρέπει κι εγώ να το έχω πει σε κάποια φάση. Ωστόσο προτιμώ να πω δύο-τρια στανταράκια συγκροτήματα που ακούω πάντα, τα οποία είναι ενδεικτικά του είδους μουσικής που προτιμώ. Διότι και σε μπουζούκια έχω βρεθεί αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι με τον καφέ μου το πρωί ακούω σκυλάδικα.
Υπάρχει και το άλλο άκρο.
Είναι εκείνοι που είναι πολύ ξεκάθαροι με το τί ακούνε σε σημείο που θα το υπερασπιστούν μέχρι θανάτου. Αυτοί ακούνε μόνο ένα είδος μουσικής, με διάφορα υποείδη, συνήθως metal, death, black, grey και off-white και πάει λέγοντας. Είχα γνωρίσει έναν τυπά που άκουγε Tool και με ρώτησε άμα τους ξέρω (lol). Του απάντησα πως προφανώς τους ξέρω αν και δεν ακούω πολύ γιατί δεν είμαι φαν της metal. Και έγινε το σώσε, όπως καταλαβαίνεις. “Οι T00l δΕν είνΑι m e t a l, είναΙ pRoGrRssiVe rocK με σTOιχεία PosT-meTal, και aRt roCk διαφΟροΠοιήσε1ς που τ0 κάνουΝ το κα7ύτερο σΥγκρότηΜα που υπήρξε ΠοΤΕ”. Σόρρυ ε.
Τί επηρεάζει όμως το γούστο μας στη μουσική;
Μια έρευνα του 2015 εξέτασε άτομα από δύο κατηγορίες προσωπικοτήτων. Οι συμμετέχοντες αρχικά έκαναν τα τεστ Empathy Quotient (EQ) και Systemizing Quotient-Revised (SQR) που μετρούν την οργανωτικότητα του ατόμου και τον τρόπο με τον οποίο αναλύει καταστάσεις. Βρέθηκε ότι οι Type E (empathetic) που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ενσυναίσθηση πριτιμούσαν πιο απαλές μελωδίες της rock, blues και soul. Από την άλλη οι Type S (systematic) που είναι πιο μεθωδικοί και πραγματιστές έτειναν προς τη heavy metal, punk και hard rock. Άλλη μια θεωρία από το πανεπιστήμιο Columbia επιχειρηματολογεί υπέρ του ρόλου που παίζει το πως μεγαλώνουμε. Η μουσική στην οποία εκτίθεσαι μικρός παίζει μεγάλο ρόλο στο πως θα εξελιχθεί αργότερα το γούστο σου σε αυτή.
Φυσικά και στις δύο περιπτώσεις τα πράγματα δεν είναι απόλυτα. Επηρεαζόμαστε από χιλιάδες άλλα πράγματα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν το τί ακούμε. Οι φίλοι σου, η δουλειά σου, η ηλικία και τα μέρη που συχνάζεις ακόμα και η χώρα που ζεις, διαμορφώνουν τις προτιμήσεις σου. Ο υποκειμενισμός του μουσικού γούστου είναι τόσο θέμα προσωπικής ταυτότητας όσο και κουλτούρας. Είναι σαν το στυλ που ντυνόμαστε. Άλλοτε είναι αυτό που μας ξεχωρίζει από τους άλλους και άλλοτε αυτό που μας κάνει να ανήκουμε.
Επιλέγουμε να ακούσουμε μουσική ανάλογα με το πώς αισθανόμαστε.
Άλλη μια θεωρία είναι το λεγόμενο Doctrine of the affections ή Doctrine of Affects, στα γερμανικά Affektenlehre που υιοθετήθηκε από αρκετούς Μπαροκικούς θεωρητικούς και συνθέτες. Σύμφωνα με αυτή, η μουσική έχει την ικανότητα να διεγείρει μια πληθώρα από διαφορετικά συναισθήματα στους ακροατές της. Βάση αυτού με τη σωστή χρήση συγκεκριμένων οργάνων και μεθόδων θα ήταν δυνατόν να προκαλέσουν ακούσιες συναισθηματικές αντιδράσεις. Η θεωρία αυτή κρατάει και σήμερα απλώς πλέον γίνεται με τη βοήθεια αλγόριθμων.
Δεν έχει όμως να κάνει μόνο με ακούσια συναισθήματα που σου προκαλούνται. Έχει να κάνει και με το πως νιώθεις εκείνη τη στιγμή. Όταν βρίσκεσαι σε πάρτυ θέλεις να χορέψεις. Όταν χωρίζεις θέλεις να ακούσεις τραγούδια που θα σε κάνουν ακόμα πιο θλιμμένο γιατί είμαστε περιέργοι οι άνθρωποι. Και όταν βρέχει κάθεσαι μπροστά στο παράθυρο και προσποιήσε ότι βρίσκεσαι σε βίντεοκλιπ ακούγοντας καταθλιπτική μουσική.
Δεν είναι κακό να ακούς τα πάντα.
Υπάρχουν πράγματα που όλοι συμφωνούμε και είναι παγκοσμίως αποδεκτά ότι they suck (βλέπε Nickelback). Αν όμως θέλεις να ακούς όντως τα πάντα δεν έχεις επιλογή. Πλάκα κάνω, μην το κάνεις αυτό στον εαυτό σου. Μπορείς ωστόσο να πειραματιστείς. Πειραματίσου με το να αρχίσεις να ακούς πραγματικά τα πάντα. Αν θέλεις να επεκτίνεις τους οριζοντές σου μουσικά αλλά και πνευματικά προσπάθησε να ψαχτείς σε όλο το εύρος της μουσικής. Γιατί “καλά” στοιχεία υπάρχουν παντού. Υπάρχει άμεση συσχέτιση με την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και εγκεφαλικής λειτουργίας με το ακουστικό ερέθισμα της μουσικής. Άκου λίγο από όλα τα μουσικά είδη και δες τί πραγματικά σ’ αρέσει. Μπορεί να εκπλαγείς.
Εν κατακλείδι, μην δίνεις απαντήσεις που δεν είναι ειλικρινείς. Όχι, δεν ήθελα να καταλήξω σε αυτό. Όλοι έχουμε βρεθεί σε μια βαρετή συζήτηση όπου δεν θέλουμε να μπούμε σε λεπτομέρειες και αυτό είναι οκέι. Αρκεί να μην σου γίνει συνήθιο. Δεν χρειάζεται να πας με τη μάζα και να δώσεις μια μπανάλ απάντηση. Από την άλλη και να το να πεις δέκα συγκροτήματα που δεν τα ξέρει ούτε η μάνα τους για να φανείς ψαγμένος είναι λίγο δήθεν. Απλά μην είσαι βαρετός. Αν δεν ακούς τα πάντα μην λες ακούω τα πάντα.